د طالبانو له خوا په تور نیول شوې ښځینه فعالانې خبرې کوي

مهرباني وکړئ په یاد ولرئ: دا مقاله د جنسي تیري او تاوتریخوالي یادونه کوي, افغان وتنس هم د اشخاصو نومونه بدل کړي او د اړتیا په صورت کې یې مشخص توضیحات لرې کړي دي.

د تیر کال په اګست میاشت کې د طالبانو د بیرته راګرځیدو راهیسې ښځینه فعالانو د دې ډلې د واکمنۍ او پر ښځو د لګول شویو محدودیتونو پر ضد مظاهرو ته دوام ورکړی دی.

د واک له اخیستو څو ورځې وروسته ښځینه کمپاینران د کابل او بلخ ولایت په مرکز مزارشریف کې سړکونو ته راووتل په هرصورت په مظاهرو باندې د نیمایي بندیز سره چې د طالبانو واک ته له راستنیدو څخه یوه میاشت لږ وروسته نافذ شو هغه کمپاین کونکي چې د دې ډلې په وړاندې یې مظاهرو ته دوام ورکړ په ځینو مواردو کې د تاوتریخوالي سره مخ شوي چې ډیری پیښې د افغان وتنس لخوا تایید شوي او ډیری نورو راپور ورکړی.

د راپورونو له مخې ځینې ښځینه فعالانې نیول شوي او توقیف شوي دي په ځانګړې توګه د تمنا زریابي پریاني او پروانه ابراهیم خیل قضیې چې د نړیوالو رسنیو پام یې ځان ته اړولی سره له دې چې طالبانو د دوی نیول رد کړي د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد هم ټینګار کړی چې ډله د دوی له ورکېدو لږ وروسته د مخالفینو د نیولو او توقیف حق لري.

د بشري حقونو ډلو او رسنیو د فعالانو خبریالانو او د افغان حکومت د پخوانیو چارواکو او امنیتي ځواکونو په وړاندې د غچ اخیستنې او وژنو د زیاتیدو په اړه اندیښنې راپورته کړي که څه هم طالبان دا ردوي او ادعا کوي چې دوی د تاوتریخوالي او ورکیدو راپورونه څیړي.

افغان وتنس له دوو ښځو سره خبرې کړې دي چې ادعا کوي چې دوی د واک له نیولو وروسته په څو اونیو کې په لاریونونو کې د ګډون وروسته د طالبانو لخوا توقیف شوي.

مرجانه چې اصلي نوم یې نه دی ځان د یوې وکیلې د ښځو د حقونو فعاله او لیکواله بولي پخوا هغې په افغانستان کې په دولتي او غیر دولتي او همدارنګه نړیوالو سازمانونو کې په مختلفو ظرفیتونو کار کړی دی.

مرجانه وايي له واکه د اخيستو په ورځو کې يې لومړی په کابل او بيا په مزارشريف کې په لاريونونو کې د طالبانو پر ضد لاريونونه وکړل او په کوڅو کې يې لاريون وکړ.

مرجانه وايي دا په کابل کې د طالبانو د نیولو دوهمه ورځ وه چې ما واورېدل چې د ښځو یوه ډله د ولسمشرۍ ماڼۍ مخې ته مظاهره کوي په لږو پیسو چې ما په لاس کې درلود ما پلاکارډونه واخیستل او شعارونه مې لیکل او بیا په لاریونونو کې د ګډون لپاره لاړم.

څو ورځې وروسته مرجانه په کابل کې له یوه بل لاریون سره یوځای شوه خو وايي پلار یې له هغې وغوښتل چې مزارشریف ته د فعالیت له زده کړې وروسته بیرته کور ته ستون شي کور ته ستنه شوه سره له دې چې د خپلې کورنۍ له مخالفت سره مخامخ وه چې د هغې د خوندیتوب په اړه اندېښمنه وه مرجانې پرېکړه وکړه چې د سپټمبر په شپږمه په مزارشریف کې د ښځو په مشرۍ په یوه بل لاریون کې ګډون وکړي يو شمېر ګډونوال يې ووهل او د هغوى موبايلونه يې مات کړل.

د سپتمبر په ۷ مه مرجانه یو ځل بیا له نارینه او ښځینه اعتراض کوونکو سره یوځای شوه چې د مزارشریف په واټونو کې یې لاریون وکړ دا ځل د مرجانې په وینا د ۶۰ څخه د زیاتو اعتراض کوونکو په نیولو سره لاریون پای ته ورسید د هغه وخت خبرونه هم ورته شمیرې بیانوي د آزاد فارس راپور سره چې د سپټمبر د ۷ او ۸ ترمنځ ۷۰ مظاهره کونکي توقیف شوي.

مرجانه ادعا کوي له بده مرغه زموږ په ډلو کې ښځې وې چې زموږ معلومات او هویت یې د طالبانو د اطلاعاتو له ریاست سره شریک کړ په دې توګه طالبان بریالي شول چې موږ وپیژنو او وروسته یې بندیان کړو.

د مرجانې په خبره طالبانو له نيولو وروسته ښځينه لاريون کوونکي درېيو بېلابېلو ځايونو ته بوتلل ځينې يې د طالبانو د استخباراتو دفتر ته يووړل ځينې يې د بلخ د پخواني والي عطا محمد نور سياسي دفتر ته او ځينې يې د بلخ د پخواني والي عطا محمد نور سياسي دفتر ته يووړل د خان غوث په نوم ځای.

د خبرو کولو په تور ونیول شو

صغرا اصلي نوم یې نه دی یوه سوداګره ښځه ده چې پخوا یې په سیاست او ژورنالیزم کې برخه اخیستې وه او د مرجانې کیسه ورته ورته ده کله چې کابل د طالبانو لاس ته ولوېد صغرې ته د وتلو چانس ورکړل شو خو پرېکړه یې وکړه چې په افغانستان کې پاتې شي ځکه چې نه غواړي خپله کورنۍ پرېږدي صغرا د طالبانو په اړه د خپل نظر په اړه ډېر غږېدلی او وايي چې ورور یې د هغې د ساتنې لپاره له فېسبوک څخه د هغې ډېر پوسټونه پاک کړي دي په هرصورت دې د هغې په مظاهرو کې د ګډون کولو مخه ونه نیوله.

هغې افغان وتنس ته وویل زه په هغه لاریون کې شامل شوم چې په زرګونو نور نارینه او ښځې سړکونو ته راووتل او د طالبانو پر ضد یې شعارونه ورکول هغې زیاته کړه چې طالبانو د ایران سفارت ته نږدې ۳۰۰ کسان نیولي دي افغان وتنس دا خبره نه شي تاییدولی که څه هم د هغه وخت خبرونه راپور ورکوي چې طالبانو په کابل کې د لاریون کونکو د لویو ډلو د منحرفولو او هڅولو لپاره له ټوپکو توقیفونو او وهلو څخه کار اخیستی او همدارنګه ژورنالیستان هڅه کوي چې مظاهرې تر پوښښ لاندې راولي صغرا په دې باور ده چې که مظاهرې دوام وکړي دا به د طالبانو د پای نښه وي .

صغرا وايي له مظاهرو وروسته یوه نوي ادرس ته تللې او شاوخوا شل ورځې هلته وه په دې وخت کې هغې پلان درلود چې هیواد پریږدي هغه وايي کله چې زه له کوره ووتم ما د مخ ماسک اغوستی و او ځان به یې په بشپړه توګه پوښلی و ترڅو هیڅوک ما ونه پیژني.

د کور د تللو سره سره صغرا لکه مرجانې اندېښمنه وه چې د هغې ادرس له طالبانو سره شریک شوی دی هغې پریکړه وکړه چې خپل کارمند ته زنګ ووهي هغه څرګنده کړه چې د هغې توضیحات ممکن د هغې پخوانیو همکارانو لخوا طالبانو سره شریک شوي وي چې ادعا کیږي شکنجه شوي.

صغرا وايي په هماغه ورځ چې څو ساعته وروسته ماښام کور ته راستون شوم طالبان په دروازه کې وو هغه وويل کله چې طالبان کور ته ننوتل زما درې وروڼه يې ووهل او زه په کور کې پټ وم دوی زما وروڼه په لاسونو کې ولچکی واچول چې یو ځای یې بوځي زه نشم کولی پټ پاتې شم او زه بهر راغلم.

صغرا وايي نه پوهېده چې طالبانو د هغې کشر ورور له سترګو پټولو وروسته نیولی دی له هغې څخه د هغې د کار په اړه پوښتنه وشوه ولې هغې په لاريون کې ګډون وکړ او نور لاريون کوونکي هم پکې شامل وو صغرا وايي د هغې ځوان زوی چې هغه وخت لوڅ پښه وه د پوښتنو لپاره له هغې څخه وشړل شو.

صغرا یادونه کوي شاوخوا ۳۰ تنه طالب جنګیالي وو چې یوه یې ښځینه نه وه ټول نارینه وو هغوی زموږ سامانونه لکه زیورات او نور قیمتي توکي راټول کړل دوی فکر کاوه چې موږ شتمن یو ځکه چې موږ د بهرنیانو سره کار کاوه.

د طالبانو په توقیف ځایونو کې دننه

مرجانه افغان وتنس ته وویل زه دقیق وخت په یاد نه لرم مګر زه اټکل کوم چې د ۲۰۲۱ کال د سپتمبر په ۷ نیټه شاوخوا ۱۱ یا ۱۱:۳۰ بجې وې کله چې د طالبانو موټرو لاریون کونکي منتشر کړل او موږ یې نیول پیل کړل زه په منډه ورغلم او خپل ټېلېفون مې وغورځاوه چې ناڅاپه طالبانو زما مخ په تور پوښ پټ کړ او په موټر کې مې وغورځاوه.

په هغه ورځ مرجانه وايي چې هغه د طالبانو یو توقیف ځای ته وړل شوې وه افغان وتنس د امنیتي اندیښنو له امله دقیق ځای نه شي په ګوته کولی.

هغه وايي په موټر کې دننه ما له دوی څخه د خلاصون غوښتنه کوله خو هغوی ما ته 'څنګه' وویل او ما ته یې وویل چې چپ شه او په خپلو وسلو یې زما په اوږه ووهلم.

مرجانه افغان وتنس ته وویل چې په هغه توقیف مرکز کې چې هغې ته وړل شوې وه هلته هیڅ ښځینه پرسونل شتون نه درلود او کوټې یو له بل سره تړلې وې مرجانه وايي د شلو دقیقو لپاره په یوه خونه کې یوازې پاتې شوې وه چې پر مخ یې تور پوښ و.

د مدني ټولنې او د ښځو د حقونو فعالانو افغان وتنس مخکې هم د ورته شرایطو په اړه خبرې کړې وې د ښځینه پولیسو د نشتوالي اوبو او خواړو ته د بندیانو د نه لاسرسي او د دوی د جنسي ځورونې او ناوړه ګټه اخیستنې په اړه اندیښنه څرګنده کړې.

ما فکر کاوه چې دوی به زما نورې ښځې هم کوټې ته راوړي مګر دوی ونه کړل او زه په هغه خونه کې یوازینی سړی وم له دوو څخه تر دریو ساعتونو وروسته دوه سړي راغلل او خپلې پوښتنې یې پیل کړې مرجانه افغان وتنس ته وویل.

لومړی شی چې دوی له ما څخه وپوښتل چې زه ولې په لاریونونو کې شامل شوم ما دوی ته وویل چې زه له هیڅ سیاسي ډلې سره تړاو نه لرم او یوازې د خپلو حقونو غوښتنه کوم د پوښتنو ګروېږنو پر مهال طالبانو د خپلو وسلو په لاس زما په پښو او د پلاستیکي پایپ په اوږو او لاسونو ووهلم.

مرجانه وايي پوښتنو ګروېږنو شاوخوا ۳۰ دقیقې دوام وکړ چې په ترڅ کې یې طالبانو وهل ټکول او له هغې یې د ځانګړو سیاسي ډلو سره د تړاو په اړه پوښتنې کولې او که د چا له خوا پیسې ورکول کېږي.

بیا دوی دروازه وتړله او زما غوښتنه یې رد کړه چې زما له کورنۍ سره اړیکه ونیسي کوټې یوازې یوه دروازه درلوده او کړکۍ یې نه درلودې ما په نورو خونو کې د بندیانو غږونه اوریدل او د هغوی چیغې یې اوریدلې ځکه چې دوی شکنجه کیږي مرجانه یادونه کوي ما ته یوازې یو ګیلاس اوبه راکړل شوې او ما شپه پرته له خوړو تیره کړه او ما په ښکاره توګه د یوې ثانیې لپاره د ویده کیدو لپاره سترګې وتړلې.

بله ورځ بیا د طالبانو د تحقیق ټیم مرجانې ته راغی دا ځل دوی د هغې کڅوړه وپلټله او د هغې د فیسبوک پروفایل او واټس اپ شمیره یې وپوښتله.

ما نه غوښتل چې دوی زما اصلي نوم وپیژني مګر دوی د هغه دوه هویت کارتونو څخه زده کړل چې زما په کڅوړه کې وو دوی بیا زما د فیسبوک پروفایل وپلټل خو هیڅ یې ونه موندل ځکه چې زما پروفایل بند شوی و مرجانه افغان وتنس ته وویل.

صغرا او د هغې کورنۍ د هغې د زوی په ګډون د شپې په شاوخوا اتو بجو د کابل په یو ځای کې توقیف شول.

صغرا وایي زما ټوله کورنۍ یو کور ته یوړل شوه چې طالبانو په زندان بدله کړه زما مور خونې ته یوړل شوه او زه دویم پوړ ته بوتلم دوی زما د خپل تلیفون په ګډون زموږ د کورنۍ د غړو تلیفونونه راټول کړل.

صغرا وايي هغې ته دوه ټیلیفونونه وو او په دې وتوانېدل چې یو یې پټ کړي چې په هغه کې داسې مواد وو چې هغه یې د طالبانو پر ضد بولي.

صغرا وايي دوهمه شپه چې طالبان رانه پوښتنې ته راغلل ما ترې وپوښتل چې وخت څه دی هغوی ځواب ورکړ د شپې لس بجې دوی له ما څخه پوښتنې پیل کړې او پوښتنې یې وکړې لکه 'تاسو چیرته کار کړی؟' 'ایا تاسو د ملي مقاومت جبهې [NRF] سره تړاو لرئ؟' 'ایا تاسو هغه خلک پیژنئ چې د ملي مقاومت جبهې برخه دي؟'

د پوښتنو ګروېږنو پر مهالصغرا زیاتوي د طالبانو غړي د بې شرمه کافر په څیر سپکاوی کاوه او پوښتنه یې وکړه چې ولې ما په تیرو ۲۰ کلونو کې د دوی ملاتړ نه دی کړی.

د توقیف په یوه بله خونه کې صغرا وايي ورور یې د طالبانو له خوا شکنجه شوی دی هغې افغان وتنس ته وویل که طالبانو زما ورور نه وای نیولی نو پر ځای به یې زه شکنجه کړم خو دوی له دې کاره ډډه وکړه ځکه چې زه له خپل زوی سره وم.

سهار وختي دوی ما له خوبه راویښاوه او ما ته به یې ویل چې لمونځ وکړم زه هیڅکله په سمه توګه خوب نه شم کولی ځکه چې ما په دې فکر کاوه چې دوی به څنګه ووژني ایا دوی به په ما ځان وژونکي واسکټ واچوي؟ ایا دوی به ما ډزې وکړي؟ ایا دوی به ما د شکنجې څخه ووژني؟ ما هیڅکله د ویره له امله خوب نه شو کولی چې هره شیبه مې درلوده.

خوشې شوی مګر وړیا نه دی

مرجانه وايي وروسته له هغې خوشې شوه چې د یوه لیک په لاسلیکولو سره یې د فعالیت د درولو ژمنه وکړه او له رسنیو سره یې د خبرو او نه راڅرګندېدو هوکړه وکړه هغې افغان وتنس ته وویل چې هغه نېکمرغه وه ځکه چې طالبانو د هغې په وړاندې د محدودو شواهدو له امله له دوه ورځو او یوې شپې تحقیق وروسته خوشې کړه نوموړې ادعا کوي چې د هغې ځینې ملګري مظاهره کوونکي سخت شکنجه شوي جنسي تیري شوي او حتی تر توقیف وروسته وژل شوي دي.

هغې څرګنده کړه زه شخصاً فروزان صافی پیژنم چې مړی یې وروسته وموندل شو او ما د خپل یو بل ملګري په اړه اوریدلي و چې د خپل پلار لخوا یې د طالبانو په توقیف ځای کې له جنسي تیري وروسته امیندواره وه وژلې وه.

د خوشې کیدو لپاره صغرا وايي چې هغه باید ورته شرایطو سره موافقه وکړي هغې افغان وتنس ته وویل طالبانو ماته وویل... 'تاسو باید له خپل کار څخه توبه وباسئ او بیا موږ کولی شو خوشې کړو! ما وویل 'البته زر ځله' ما دا د رواني شکنجې له امله وویل او ځکه چې ما غوښتل آزاد شم بیا دوی وویل 'تاسو باید زموږ خدمت وکړئ او زموږ هدف ته وده ورکړئ تاسو باید هیچا ته ونه وایئ چې تاسو زموږ سره یاست.

صغرا افغان وتنس ته وویل چې ورور یې لا هم توقیف دی نو له خوشې کیدو وروسته یې د طالبانو پر ضد خبرې نه دي کړي په هرصورت هغې ته نور لارښوونې ورکړل شوې

هغې څرګنده کړه طالبانو ماته د خپل تلیفون شمیره راکړه او ما ته یې وویل چې خپل رییس ته زنګ ووهئ دا یې نه ویل چې زه نیول شوی یم او د هغه پته [دوی] ته واستوه هغوی وویل موږ له تاسو غواړو چې موږ ته د دوه نورو لاریون کونکو ځای هم راکړئ چې ستاسو سره وو که تاسو زموږ سره مرسته وکړئ نو خدای به تاسو ته اجر درکړي.

صغرا بله ورځ د مازدیګر په څلورو بجو خوشې شوه خو یوازې وروسته له دې چې سترګې یې پټې کړې او په تصادفي ځای کې غورځول شوې په هرصورت کله چې هغې د خپل یو ورور له زنګ وهلو وروسته بیرته کور ته راستون شو د هغې ستونزې پای ته ونه رسیدلې.

زما کورنۍ لږترلږه دوه ورځې اجازه نه راکوله چې بهر لاړ شم بیا هم زما ورور توقیف شوی و زه نور نه پوهیږم چې هغه چیرته دی صغرا وايي موږ د هغه د موندلو لپاره ډیره هڅه وکړه ما هڅه وکړه چې د خبریالانو له ټولنې سره چې زه یې غړی وم اړیکه ونیسم او هغوی د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد ته یو لیک ولیکه.

د خپل ورور د موندلو له هڅو څو ورځې وروسته صغرا وايي د هغې کورنۍ د طالبانو د استخباراتو له یوه غړي سره تماس نیولی چې د هغې د ورور توقیف د پناه غوښتنې د ادعا له امله و د صغرا کورنۍ په تماس کې قانع کړه چې داسې څه نشته.

هغه وايي خو اصلي مسله دا وه چې د طالبانو دې ځانګړې قطعې فکر کاوه چې موږ کافي پیسې لرو ټول هغه څه چې دوی غوښتل پیسې وې له ۱۴ ورځو وروسته یې زما ورور خوشې کړ خو هغه زیورونه چې زموږ له کوره یې اخیستي بېرته یې رانه کړل.

د طالبانو د نیولو وروسته صغرا د څلورو میاشتو شکنجه ویره او خطر تجربه کوي نوموړې وايي چې د طالبانو د کور په کور د تلاشۍ په عملیاتو کې چې له نیول کېدو راهیسې یې څو ځلې ترسره شوي خپل ځای یې بدل کړ او خپل اسناد یې پټ کړل.

هغه زیاتوي زه نا امیده وم او د خپل مرګ څخه مخکې ورځې شمارم.

له دې سره سره صغرا ځان له نېکمرغه کسانو څخه ګڼي د بې سرحده ژورنالستانو له خوا ورسره اړیکه ونیول شوه چې له افغانستان څخه یې د هغې او کورنۍ د ایستلو بندوبست وکړ.

مرجانه دومره بختوره نه وه د ډېرو نورو فعالانو ژورنالېستانو او پخوانیو افغان حکومت او امنیتي منسوبینو په څېر هغه هم په افغانستان کې پاتې ده او په وېره کې ژوند کوي هغې افغان وتنس ته وویل چې هغه له خپلې کورنۍ څخه جلا شوې او د خوندیتوب په اړه د اندیښنو له امله په مختلفو ځایونو کې پټ ژوند کوي.

هغه وايي زه نور د لاسه ورکولو لپاره هیڅ نه لرم ما خپل کار د کورنۍ ملاتړ خپل فعالیت له لاسه ورکړ .. ما هرڅه له لاسه ورکړل او اوس د داسې کور د دیوالونو په مینځ کې بند یم چې حتی زما هم نه دی.

د افغان وتنس خبریال: افغان وتنس