جمع آوری، تأیید، حفظ: ما از وضعیت حقوق بشر و رویدادهای جاری در افغانستان چگونه نظارت می کنیم

از زمان تسلط طالبان در آگست سال 2021، چشم انداز کار رسانه ای افغانستان به طور چشمگیر تغییر کرده است. خبرنگاران در افغانستان تحت نظارت دقیق مقامات دولت "دوفاکتو" قرار داشته اند، یعنی گزارشدهی در مورد مسائل حقوق بشر دشوارتر و خطرناک تر شده است. محدودیت ها و چالش های اقتصادی منجر به از دست رفتن مشاغل در این بخش شده و فعالیت برخی از رسانه ها به طور کامل متوقف شده است. بر اساس تخمین ها، حدود یک سوم خبرنگاران پس از تسلط طالبان، کشورشان را ترک کرده اند و چندین رسانه افغانستان در حال حاضر در خارج از افغانستان خبر و گزارش پخش می کنند. گزارش های مکرر از بازداشت فعالان، خبرنگاران و معترضان توسط طالبان وجود دارد.

همه این عوامل باعث تغییر شگرف و عمیق در محیط اطلاع رسانی افغانستان شده اند، فضایی که اطلاعات در آن تولید و مصرف می شود. در حالی که دسترسی جمعیت های محلی به منابع اطلاع رسانی مستقل محدود است، سازمان های بین المللی که در حال حاضر در تلاش بررسی وضعیت از راه دور اند، جهت دسترسی به اطلاعات معتبر و به روز شده در مورد وضعیت افغانستان نیز با چالش ها مواجه شده اند. رسانه‌های اجتماعی برای نشر اطلاعات و اخبار ضروری بوده اند، اما اطلاعات نادرست به طور گسترده نشر می شود و اغلب نوار ها و تصاویر تحریف شده (سانسور شده و ناقص شده) به اشتراک گذاشته می‌شوند، یا محتوای کهنه به عنوان اطلاعات تازه بکار می روند.

به منظور رسیدگی به برخی از این مسائل، مرکز تاب آوری اطلاعات (CIR) در اکتوبر سال ۲۰۲۱ افغان ویتنس را به هدف جمع آوری، حفظ و تایید اطلاعات در مورد وضعیت حقوق بشر و رویدادهای جاری در افغانستان تاسیس کرد. هدف اصلی این پروژه ارائه منبع اطلاعاتی قابل اعتماد برای سازمان های بین المللی، پالیسی سازان، رسانه ها و سازمان های غیر حکومتی (NGOs) و جلب توجه همگان به واقعیت زندگی افغان های ساکن در کشورشان است.

نقشه افغان ویتنس

اخیراً اطلاعات تایید شده توسط تیم افغان ویتنس در قالب نقشه افغان ویتنس همگانی و به شکل زنده و آنلاین در دسترس همگان قرار گرفت که این پروژه در ماه می سال ۲۰۲۳ راه اندازی شد. این نقشه زنده که در همکاری و مشارکت با موسسه غیر انتفاعی مستقر در ایالات متحده زیر نام 'C4ADS' تهیه شده است، شواهد در مورد مسائل مربوط به حقوق بشر و رویداد های جاری در افغانستان را مستند سازی نموده است که از زمان تسلط طالبان توسط این پروژه تایید شده اند و این نقشه میزان خشونت ها، رویداد های امنیتی، حرکت های اعتراضی و غیره را برملا ساخته است. با این حال، یادآوری این نکته مهم است که اطلاعات تایید شده در این نقشه تنها تصویری از وضعیت را ارائه می کند و اطلاعات ثبت شده در نقشه تنها مثال و نمونه کوچکی از موارد بزرگتر نقض حقوق بشر در افغانستان را ارائه می کند.

تصویر: اسکرین شات نقشه افغان ویتنس. در صفحه انترنیتی https://www.afghanwitness.org/ قابل دسترس است.

این گزارش روند فعالیت ها و میتودولوژی (روش پژوهش) افغان ویتنس را معرفی می‌کند و برخی از جنبه ها و نما های کلیدی نقشه را به بررسی می‌ گیرد تا نشان دهد که چگونه خبرنگاران، سازمان‌ها و مردم می‌توانند از این ذخیره گاه اطلاعات تایید شده برای کمک در انجام تحقیقات، تحلیل و گزارش دهی خود در مورد افغانستان استفاده کنند.

روش پژوهش ما

از روش پژوهش افغان ویتنس در دیگر پروژه های مرکز تاب آوری اطلاعات (CIR) کار گرفته شده است، به شمول پروژه های Eyes on Russia و میانمار ویتنس. میتودولوژی مرکز تاب آوری اطلاعات (CIR) با استفاده از بهترین شیوه ها در منبع باز تدوین و توسط متخصصان برجسته بررسی شده است.

روند فعالیت های ما را می توان به شش مرحله زیر تقسیم کرد:

جمع آوری اطلاعات

افغان ویتنس همه روزه رسانه های اجتماعی و شبکه های دیجیتالی را به هدف جمع آوری اطلاعات در مورد مسائل حقوق بشر و رویدادهای جاری در افغانستان نظارت و ارزیابی می کند. این اطلاعات معمولاً به عنوان محتوای تولید شده توسط کاربر (UGC) شناخته می شود که عمدتاً شامل تصاویر و ویدیوها می شود و از کانال های رسانه های اجتماعی منبع باز مانند توییتر، فیس بوک و تلگرام جمع آوری می شوند. برای ذخیره اطلاعات مرتبط، محققان افغان ویتنس ترکیبی از جستجوی کلیدواژه، تاریخ و هشتگ را انجام می دهند. آنها همچنین حساب های کاربری مختلف را که معمولاً بیشترین اطلاعات مرتبط را تولید می کنند، نظارت و ارزیابی می کنند، مانند خبرگزاری ها یا خبرنگاران افغان.

محققان روزانه با حجم عظیمی از اطلاعات مواجه می شوند که اغلب با ادعاهایی مبنی بر نقض حقوق بشر همراه است. قبل از اینکه یک تصویر یا ویدیو بتواند وارد ذخیره گاه افغان ویتنس شود و یا یک ادعا بتواند مورد بررسی بیشتر قرار گیرد، تحلیلگران باید بررسی کنند که آیا این اطلاعات کهنه است یا جدید. یک جستجوی سریع عکس معکوس، تصاویر یا ویدیوهای قدیمی تحریف شده و یا به صورت نادرست بکار رفته را تشخیص می دهد. این یک ارزیابی ابتدایی صحت یک تصویر و یا یک ویدیو است. اطلاعاتی که جدید به نظر می رسند و یا قبلاً ثبت نشده اند، در مراحل بعدی مورد تجزیه و تحقیق بیشتر قرار می گیرند.

در حالی که به اشتراک گذاری فیلم های قدیمی همیشه ضرر ندارد، ادعاهای نادرست می توانند به سرعت شایع شوند. حذف چنین محتوا نه تنها گامی مهم در روند راستی آزمایی است، بلکه نیز بخشی از ابتکار گسترده تر افغان ویتنس برای نظارت بر محیط اطلاعاتی افغانستان و بلند بردن سطح آگاهی در مورد روش تشخیص اطلاعات نادرست و اطلاعات ساختگی ناشی از اشتباه است.

تصویر: نمونه ای از یک ویدیوی کهنه به اشتراک گذاشته شده که تحریف شده است و پس از درگیری ها در مرز افغانستان و ایران در ماه می سال 2023 پخش شد.

حفظ نگهداری اطلاعات

افغان ویتنس تمام اطلاعات جمع‌آوری‌شده را ذخیره می‌کند، روندی که به اندازه تأیید و تثبیت اطلاعات اهمیت دارد. این شیوه و طرزالعمل ذخیره سازی مصئون و حفظ اطلاعات به حالت اصلی شان را تضمین می کند در صورتی که از این اطلاعات برای پاسخگویی مرتکبان نقض حقوق بشر استفاده شود. حفظ اطلاعات نیز مهم است زیرا اطلاعات و شواهد مهم ممکن حذف گردد در صورتی که شبکه های اجتماعی مجازی به این باور باشند که انجام این کار شرایط استفاده از این اطلاعات را نقض می کند. بی بی سی اخیرا دریافته است که ممکن است شواهد در ارتباط به برخی موارد نقض حقوق بشر پس از حذف توسط شرکت های فناوری از دست برود. شبکه های مجازی اغلب از هوش مصنوعی برای حذف ویدیوهای گرافیک (آزار دهنده) استفاده می‌کنند، اما فیلم‌هایی که در مورد پیگرد های قانونی اند، نیز ممکن است در جریان این روند حذف شوند.

اطلاعاتی که وارد ذخیره گاه افغان ویتنس می شود پس از ورود توسط یک آرشیو خودکار (نسخه: https://github.com/bellingcat/auto-archiver) ذخیره می شود. این آرشیو خودکار رسانه‌های مرتبط (عکس‌ها، کلیپ های تصویری، کلیپ های صوتی)، کد منبع و اسکرین شات منبع اصلی را جمع‌آوری می‌کند و آن را در یک سرور (سرویس دهنده) مصئون ذخیره می‌کند. آرشیو خودکار همچنین با استفاده از یک الگوریتم هش به هر قطعه اطلاعات یک تابع هش (SHA3-512) می دهد که به طور خودکار تولید می گردد و سپس به طور علنی در توییتر مهر زمانی (شیوه برای ذخیره سازی زمان) داده می شود. در صورت دستکاری اطلاعات، این دستکاری در تغییرات رشته مقدار منحصر به فرد که در ابتدا به داده ها اختصاص داده شده است، قابل مشاهده است. به عنوان مثال، اگر یک ویدیوی ذخیره شده ویرایش شود، تابع هش با تابع اصلی داده شده به نوار ویدیویی در هنگام ورود به ذخیره گاه متفاوت خواهد بود.

تجزیه و تحلیل و تایید اطلاعات

زمانی که گام‌های ابتدایی برای جمع‌آوری و حفظ اطلاعات برداشته شد، تحلیل‌ گران محتوا را به هدف بدست آوردن قرائن و سرنخ اضافی بررسی می‌کنند که این کار می‌تواند روشن کند که چه اتفاقی افتاده است، چرا، و چه کسی در آن دخیل است. تحلیلگران از تکنیک های منبع باز برای تأیید هر چه بیشتر جزئیات استفاده می کنند. زمانی که افغان ویتنس بخشی از محتوا را به‌عنوان "تأیید شده" شناسایی می‌کند، به این معنی است که محققان توانسته‌ اند با سطح بلند اطمینان مکان و تاریخ یک نوار ویدیویی یا یک عکس را تأیید کنند. گاهی اوقات، تحلیلگران می توانند جزئیات دیگری مانند عاملان یا قربانیان را تأیید کنند، اما این کار همیشه امکان پذیر نیست.

در صورتی که یک تصویر یا یک ویدیو در فضای باز گرفته شده باشد و ساختمان‌ها، مکان‌های دیدنی یا مکان های جغرافیایی در چارچوب تصویر قابل مشاهده باشد، می‌توان آن‌ها را با تصاویر ماهواره‌ای، نمای خیابان گوگل (تکنولوژی که عکس‌های خیابان ها را قابل دیدن می‌نماید) یا سایر رسانه‌های مرتبط مطابقت داد. این روند به نام موقعیت یابی جغرافیایی شناخته می‌شود و تحلیلگران را قادر می سازد تا کوردینات (مختصات) محل ثبت عکس یا ویدیو را مشخص کنند.

تصویر: نمونه ای از موقعیت یابی جغرافیایی. تحلیلگران ویژگی های قابل مشاهده در ویدیوی به اشتراک گذاشته شده توسط طلوع نیوز در توییتر را با تصاویر ماهواره ای پس از حمله شاخه خراسان داعش در ماه مارچ سال ۲۰۲۳ در شهر مزار شریف ولایت بلخ مطابقت دادند. [36.718402, 67.104815]

زمانسنجی رویداد در برخی موارد می‌تواند برای تعیین زمانی استفاده شود که عکس یا نوار ویدیویی در آن گرفته شده باشد، ولی این روند همیشه انجام پذیر و قابل اجرا نیست زیرا برای انجام این کار، نوار تصویری باید در جریان روشنایی روز ضبط شده باشد و انعکاس (سایه) اشکال باید قابل مشاهده باشد. روش‌های دیگر، مانند انجام جستجوی عکس معکوس، تجزیه و تحلیل فراداده محتوا یا شناسایی سرنخ‌ها از ساختمان‌ها یا سایر اشیای موجود در فریم تصویر نیز ممکن است زمان گرفتن عکس یا ویدیو را نشان دهد.

نکات کوچکی که ممکن است در نگاه اول بی‌اهمیت به نظر برسند، می‌توانند با تجزیه و تحلیل دقیق‌ تر جزئیات مهمی را آشکار کنند، به عنوان مثال، لباس یا علامات، دیالوگ، لهجه و حتی حالات چهره و لحن و تن صدا. تحلیلگران در جریان راستی‌آزمایی اطلاعات یافته‌های خود را در برابر منابع دیگر مانند گزارش‌های خبری یا اطلاعات منابع موجود در محل مثلث‌ بندی می‌کنند. افغان ویتنس تمام محتوا ها را به طور یکسان مورد تحلیل و تجزیه قرار می دهد، صرف نظر از اینکه محتوا توسط یک رسانه خبری معتبر به اشتراک گذاشته شده باشد یا توسط یک حساب کاربری رسانه اجتماعی با تعداد محدودی از دنبال کنندگان. آنچه مهم است این است که اطلاعات را می توان تایید یا رد کرد.

هرچند تأیید یک ادعا بر موجودیت شواهد تصویری یا بصری نیز متکی است. در برخی موارد می‌توان چندین نوار ویدیویی را که از زوایای مختلف فیلمبرداری شده است، برای ویرایش و تثبیت یک حادثه به هم متصل کرد. این دقیقاً همان کاری است که افغان ویتنس در تحقیق خود در مورد شواهد اعدام های صحرایی در دره پنجشیر در اکتبر سال ۲۰۲۲ انجام داد که در آن زمان ما توانستیم با دلیل و مدرک قاطع یک گروهی از جنگجویان طالبان را به اعدام ده مرد در منطقه دره ارتباط دهیم. در موارد دیگر شواهد بصری ممکن است محدود باشد، به این معنی که تحلیلگران می توانند برخی جزئیات را معلوم کنند، اما نمی توانند به برخی دیگر جزئیات پی ببرند.

تصویر: تحقیق درباره اعدام های فراقانونی در ولایت پنجشیر افغانستان که در اکتبر سال ۲۰۲۲ توسط افغان ویتنس منتشر شد.

روند بررسی

محتوا پس از تجزیه و تحلیل توسط یک محقق ارشد بررسی می شود تا اطمینان حاصل شود که اطلاعات تا حد امکان دقیق و قابل اعتماد است. همچنین اطلاعات (داده ها) بادرنظرداشت حفظ حریم خصوصی و مصئونیت افراد مورد بررسی قرار می‌گیرند تا خطر اشتراک‌ گذاری نوار های ویدیویی که جزئیات در مورد شناسایی افراد، مانند جزئیات شخصی یا مکان آنها را نشان می‌دهد، کاهش یابد. یک سیستم حفظ حریم خصوصی برای شناسایی هر نوار ویدیویی که ممکن است حریم خصوصی، امنیت یا مصئونیت افراد را به خطر بیندازد، استفاده می‌شود و نوار های ویدیویی که با برچسب حریم خصوصی علامت‌ گذاری شده‌اند در نقشه آنلاین و هر گزارشی که بعداً در این نقشه به نشر میرسد، ویرایش و تصحیح می‌شوند.

تصویر: تصویری از ذخیره گاه اطلاعات افغان ویتنس. برخی از ستون ها به دلایل حفظ حریم خصوصی ویرایش شده اند. لطفا توجه داشته باشید که تصویر بالا ستون های کلیدی را نشان می دهد، نه کل ذخیره گاه اطلاعات را.

در حالی که نشان دادن نوار ویدیویی یا تصاویر گرافیکی بخش ضروری از روند تایید اطلاعات است، تمرکز مرکز تاب آوری اطلاعات (CIR) بر آن است تا اطمینان حاصل شود که تدابیر متعدد برای تنظیم خطرات ناشی از مشاهده محتوایی که به بیننده آسیب و صدمه روانی می زند، اتخاذ می گردد. هنگامی که محتوا وارد ذخیره گاه (پایگاه) اطلاعات میگردد، محتوای گرافیکی بر اساس رتبه بندی یک تا پنج دسته بندی می شود. این کار بازدید کنندگان، محققان و مشاهده کننده گان نوار ویدیویی را قادر می سازد تا خود را برای دیدن تصاویر گرافیکی (آزار دهنده) آماده کنند. ویژگی‌های مشابهی را نیز می‌توان در نقشه افغان ویتنس یافت - همه اطلاعات گرافیکی بر اساس رتبه بندی یک تا پنج دسته بندی‌ می شود و هر تصویر گرافیکی از باکس پیش‌نمایش (preview box) حذف می‌شود. منبع اصلی نوار ویدیویی یا تصویر هنوز برای کلیک کردن در دسترس است، اما بینندگان این فرصت را دارند که قبل از مشاهده محتوا، خود را آماده کنند یا می‌ توانند روی لینک کلیک نکنند.

تصویر: دسته بندی محتوای گرافیکی که در ذخیره گاه اطلاعات افغان ویتنس استفاده شده است، از 1 (هیچکدام) تا 5 (بسیار شدید)

آپلود نمودن نقشه افغان ویتنس

اطلاعات را پس از تأیید و بررسی می توانید در نقشه افغان ویتنس آپلود نمایید. نقشه به طور مرتب با اطلاعات جدید به روز می شود. هر چند مواردی که دارای نگرانی های مربوط به حفظ حریم خصوصی هستند، بدون نوار ویدیویی آپلود می شوند یا در برخی موارد، با تاخیر چند ماهه آپلود می شوند.

لازم به ذکر است در حالی که اطلاعات نمایش داده شده در نقشه به منظور تثبیت مطابقت گزارش/ادعا با تصویر یا نوار ویدیویی مربوط تایید شده است، ولی این بدان معنی نیست که همه اجزای محتوا قابل تایید هستند. به عنوان مثال، افغان ویتنس ممکن است ویدیویی را که شواهدی از انفجار در کابل را نشان می‌دهد، تایید کند ولی ممکن است نتواند تعداد کشته‌ شدگان یا چگونگی وقوع حادثه را تایید کند.

استفاده از نقشه افغان ویتنس

نقشه افغان ویتنس مخاطبان را در سراسر جهان قادر می سازد تا از اطلاعات تایید شده درج ذخیره گاه پروژه در مورد وضعیت حقوق بشر و رویدادهای جاری در افغانستان استفاده کنند. طراحی و عملکرد این نقشه بر اساس نقشه Eyes on Russi مرکز تاب آوری اطلاعات (CIR) که توسط C4ADS ساخته شده است، می باشد. نقشه به گونه ای طراحی شده است که استفاده از اطلاعات را تا حد امکان ساده می سازد: اطلاعات را می توان بر اساس دسته بندی، عامل یا قربانی/هدف فیلتر کرد، یک محدوده تاریخ (data range) را می توان برای محدود کردن یا سفارشی کردن جستجو وارد کرد، و از باکس جستجو می توان برای تایپ کلمات کلیدی مانند مکان استفاده کرد. این توابع جستجو را می توان با هم یا به تنهایی بکار برد.

تصویر: تصویری از نقشه و فیلترهای افغان ویتنس. جستجوی خود را با استفاده از ساید پنل برای تایپ کردن کلمات کلیدی محدود کنید و اطلاعات را با استفاده از کلید های جهش مختلف فیلتر کنید.

هر اطلاع نشان دهنده یک قطعه محتوای تایید شده است. نگه داشتن مکان نما روی یک پین، تشریح مختصری از ویژگی های اطلاعات را نشان می دهد، در حالی که کلیک نموده روی یک پین، باکس پیش نمایش جزئیات وارد شده، مانند کوردینات ها (مختصات جغرافیایی) و لینک منبع اطلاعات را به نمایش میگذارد.

تصویر: اسکرین شات نقشه و اطلاعات افغان ویتنس: برای مشاهده منبع روی یک نقطه اطلاعات کلیک کنید.

در پایین نقشه، تابع جدول زمانی می تواند برای ارزیابی اینکه اطلاعات چگونه در طول زمان تغییر می یابند، استفاده شود. حرکت دادن نشانه های براکت (کمانک ها) شما را قادر می سازد که دوره را تنظیم کنید، در حالی که با فشار دادن "play" یک تایم لپس از ظهور پین ها ایجاد می شود. ابزار "Draw on Map" به شما امکان می دهد تا بخش های خاصی را روی نقشه مشخص کنید و رویدادهایی را که در این محدوده ها رخ داده اند، جستجو کنید. همچنین می توانید نمای نقشه را کوچک یا بزرگ کنید و فقط رویدادها را در قالب نقشه جستجو کنید.

تصویر: مروری بر نما های کلیدی نقشه افغان ویتنس.

گزارش ها، تحقیقات و پوشش رسانه ای

امید ما این است که نقشه افغان ویتنس به یک روشی برای انجام بررسی ها و تحلیل های بیشتر در مورد افغانستان تبدیل شود و مردم را قادر سازد تا میزان خشونت ها، حوادث امنیتی و حرکت های اعتراضی را به شکل تصویری ببینند.

آگاه ساختن مخاطبان در سراسر جهان از یافته های ما مهم است - خبرنگاران می‌توانند اطلاعات ما را با مدارک مهم صحنه واقعیت مطابقت دهند و تایید کنند و می‌توانند از تحقیقات منبع باز ما برای گزارشدهی استفاده کنند. گزارش‌دهی مسئولانه و مشارکتی می‌تواند با ما کمک کند تا تاثیر آن مسائل و حوادثی را روشن سازیم که روزانه بررسی می‌کنیم، در حالی که تکنیک‌ های تأیید منبع باز را به عنوان یک ابزار مهم خبرنگاری در عصر دیجیتالی ترویج می‌کند.

چند نمونه از پوشش و همکاری های رسانه ای را میتوانید در لینک های زیر دریابید:

یک یادداشت در مورد اطلاعاتی که توسط افغان ویتنس قابل تایید نیست

افغان ویتنس روزانه با حجم بالایی از ادعاها مواجه می شود. محتوای قابل تأیید به عنوان یک نقطه اطلاعات جدید در نقشه آپلود می شود. با این حال، بسیاری از ادعاها قابل تأیید نیستند و بنابراین درج نقشه نمیشوند. این لزوماً به این معنی نیست که این ادعا ها درست نیستند، بلکه مدارک و شواهد در مورد این ادعا ها ناچیز است. چندین دلیل برای این وجود دارد: خودسانسوری و ترس از انتقام گیری گسترده است، خبرنگاران محلی گزارش داده اند که دسترسی به صحنه حوادث امنیتی محدود است و به ویژه در بسیاری از مناطق روستایی افغانستان دسترسی به اینترنت محدود است یا اتصال اینترنت پایدار نیست که این امر دسترسی به شواهد بصری در رسانه های اجتماعی یا از طریق رسانه های خبری را محدود می کند.

با وجود این هم افغان ویتنس ادعاهای تایید نشده را ذخیره می کند و آنها را هنگام تحلیل وضعیت عمومی حقوق بشر در افغانستان در نظر می گیرد. ما دو نوع ادعای تأیید نشده را ثبت می‌کنیم: نوار های ویدیویی از حوادثی که قابل تایید نیستند و همچنین ادعاهای متنی جمع‌ آوری‌ شده از رسانه‌ های اجتماعی. برخی از اطلاعات تایید نشده در گزارش‌های ما ذکر می‌ شوند یا در شبکه های اجتماعی ما به اشتراک گذاشته می‌شوند، اما همیشه توسط افغان ویتنس به‌ عنوان اطلاعات تایید نشده نامیده می شوند. همانطوری که قبلاً ذکر شد، اطلاعات تایید شده ما در مورد نقض حقوق بشر در افغانستان تنها مشت نمونه خروار است. در صورت امکان، اطلاعات تایید شده منبع باز باید در تبانی با کار خبرنگاران و سازمان‌هایی که در صحنه عمل قرار دارند، مورد استفاده قرار گیرند تا دسترسی به اطلاعات قابل اعتماد افزایش یابد و مکانیزم های پاسخگویی تقویت گردند.

تصویر: یک نقشه تعاملی آنلاین برای نظارت بر اعلامیه های طالبان در مورد مجازات علنی - نمونه ای از اطلاعاتی که توسط افغان ویتنس جمع آوری شده است، اما تحلیلگران همیشه قادر به تأیید آن نیستند.

در حالی که تکنیک های منبع باز و تایید معلومات از مهمترین بخش های کارافغان ویتنس و مرکز تاب آوری اطلاعات (CIR) است، همچنین برای ما مهم است که افرادی را قدردانی نماییم و به خاطر بسپاریم که اطلاعات درج شده در این نقشه را فراهم ساخته اند. علاوه بر گزارش‌های موجود در وبسایت ما، می‌توانید برگزیده از داستان‌ها را بر اساس مصاحبه ها با افرادی که در داخل افغانستان اند یا دیاسپورای افغان یابید. این داستان های انسانی تلاشی برای حمایت از کار منبع باز با استفاده از تجربه ها و چشم دید افراد حاضر در صحنه است. ما بر این باوریم که این داستان‌ها می‌توانند بر موضوعات و بخش هایی روشنی بیاندازد که در منبع باز موجود نیست و زمانی که این داستان ها با تحقیقات منبع باز ما مدغم شوند، می‌توانند در بلند بردن سطح آگاهی عامه از واقعیت زندگی روزمره افغان ها کمک کند.

شما می توانید نقشه افغان ویتنس را در اینجا دریابید. C4ADS این ویدیوی توضیحی کوتاه را ایجاد کرده است که نما های کلیدی این نقشه را نشان می دهد.

I'm a paragraph. Click here to add your own text and edit me. It's easy.