د طالبانو د انلاین ټولنې په ملاتړ د ښځینه نادولتي موسسو پر کارکونکو بندیز

د ۲ ۰۲ ۲ کال د دیسمبر په ۲۴ د طالبانو د اقتصاد وزارت یو رسمي لیک خپور کړ او امر یې وکړ چې په افغانستان کې د ملي او نړیوالو غیر دولتي موسسو ټولې ښځینه کارکونکي دې تر بل خبرتیا پورې کار ته مخه کړي. په لیک کې دا هم ویل شوي چې وزارت ته په دې وروستیو کې د غیر دولتي موسسو ښځینه کارکونکو د اسلامي حجاب او د طالبانو له خوا وضع شوي نور اصول او مقررات نه مراعات شوي شکایتونه رسیدلي دي. په لیک کې راغلي چې وزارت به د هغو نادولتي موسسو جوازونه لغوه کړي چې عمل نه کوي.

انځور: د طالبانو د اقتصاد وزارت رسمي مکتوب چې ښځې یې په افغانستان کې له ملي او نړیوالو نادولتي موسسو سره له کار کولو منع کوي

د نادولتي مؤسسو بندیز څلور ورځې وروسته له هغه راپورته شو چې طالبانو د پوهنتون ښځینه زده کونکو ته امر وکړ چې ټولګیو ته دې نه حاضریږي او د یو لړ اقداماتو په تعقیب د ښځو محدودیتونه ګړندي کوي په شمول خصوصي تعلیم او روزنې مرکزونو ته د انجونو د ننوتلو مخه نیول او د پوهنتون د ښځینه استاذانو ښوونځیو بندیز. ښوونکي او کارمندان کار ته د تګ څخه منع کوي. داسې راپورونه هم شته چې طالبانو د ښځو په مشرۍ نانځکې هم له فعالیته منع کړي دي. په هرصورت دا راپورونه د افغان وتنس پلټونکو لخوا تایید نشي.

د نادولتي موسسو پر ښځینه کارکوونکو بندیز په افغانستان کې د نادولتي موسسو او مرستندویه ادارو له غبرګون سره مخ شو او همدارنګه د طالبانو سره په خبرو اترو کې د ښکیلتیا هڅې. د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر په ۲۶ مه په یوه اعلامیه کې چې د افغانستان د مرستو او پراختیا لپاره د همغږۍ ادارې  د ۱۸۳ ملي او نړیوالو نادولتي موسسو یوه شبکه ده چې طالبانو په خپل لیک کې د دغه بندیز په اړه اندېښنه ښودلې او ویلي یې دي چې د دوی ډېری غړو خپل فعالیتونه بند یا کم کړي دي. د د افغانستان د مرستو او پراختیا لپاره د همغږۍ ادارې په وینا ښځې د دې سازمان د غړو سازمانونو د ۵۵,۲۴۹ افغان کارمندانو ۲۸ سلنه جوړوي.

د ۲۰۲۳ کال د جنورۍ په ۲ د افغانستان د مرستو او پراختیا لپاره د همغږۍ ادارې یو بل بیان خپور کړ او ویې ویل چې د دې ۱۸۳غړو سازمانونو د بندیز له صادریدو راهیسې په اونۍ کې خپل فعالیتونه ځنډولي یا خورا کم کړي دي. په بیان کې دا هم ویل شوي چې دوی د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر په ۲۹ د طالبانو له اقتصاد وزیر سره کتلي او له هغه یې غوښتي چې دغه پرېکړه بېرته واخلي.

 د افغانستان د مرستو او پراختیا ادارې غړو سازمانونو ٬ د ژغورنې نړیوالې کمیټې ٬ مسیحي مرستې ٬ عمل مرستې ٬ د ناروج د کډوالو شورا ٬ د ماشومانو خوندي کول ٬ پاملرنې ٬ نړیوال لید ٬ او اسلامیک ریلیف تر دې دمه خپل عملیات بشپړ یا جزوي ځنډولي دي.

د ۲۰۲۲ کال د دیسمبر په ۳۱مه په افغانستان کې د ملګرو ملتونو ښځو د خپلې وروستۍ سروې موندنې ټویټ کړې. دوی راپور ورکړی چې د ۱۵۱ په سلو کې ۸۶ د ښځو په مشرۍ یا د ښځو متمرکز سازمانونه بند شوي یا یوازې په جزوي توګه فعالیت کوي. د ملګرو ملتونو د ښځو په وینا ۳۸ سلنه سازمانونه نور کار نه کوي او ۴۸ سلنه یوازې په جزوي توګه کار کوي. د ملګرو ملتونو د ښځو د اټکلونو پر بنسټ دا بندیز په افغانستان کې ۱۱.۶ میلیونه ښځې او نجونې له حیاتي بشري مرستو پرته پریږدي او د هیواد د څلورمې برخې کورنیو ژوند چې ښځې یې مشري کوي ګډوډوي.

 له هغه وخته چې د ۲۰۲۲ کال د ډسمبر په ۲۴ مه د ښځو د نادولتي موسسو پر کارکوونکو بندیز ولګول شو په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندویه پلاوي (یوناما) له طالب چارواکو سره یو لړ غونډې کړې دي. د ۲۰۲۲ کال د دسمبر په ۲۶ مه د یوناما سرپرست رمیز الکباروف د طالبانو د اقتصاد له وزیر محمد حنیف سره وکتل او د بندیزونو د لیرې کولو غوښتنه یې وکړه. د ۲۰۲۳ کال د جنورۍ په لومړۍ نېټه د یوناما سرپرست مشر مارکوس پوتزل د طالبانو د لومړي وزیر له مرستیال مولوي عبدالسلام حنفي سره وکتل او د طالبانو لخوا لوړو زده کړو ته د ښځو د لاسرسي د ځنډولو او د نادولتي موسسو سره د کار کولو په اړه یې خبرې وکړې. په همدې ډول د جنورۍ په دوهمه پوتزل د طالبانو د کورنیو چارو له وزیر سراج الدین حقاني سره وکتل او د جنورۍ په څلورمه یې د طالبانو د سیاسي چارو له مرستیال عبدالکبیر سره وکتل.

یوناما هم د جنورۍ په څلورمه اعلان وکړ چې خپلو ښځینه کارکوونکو ته به ادامه ورکوي او د نارینه وو په ځای به یې نه ورکوي.

د طالبانو په اړه د ټولنیزو رسنیو غبرګون

د ښځو د لوړو زده کړو د بندیز په مقابل کې چې د ګډو غبرګونونو سره تعقیب شو د غیر دولتي موسسو سره د ښځو د کار کولو څخه د منع کولو اعلان تقریبا په متفقه توګه د طالبانو پلوه ټولنیزو رسنیو ټولنې لخوا تایید شو چې د پیښو په اړه یې تبصره وکړه کوم چې نادولتي موسسې د بې حیایۍ ډنډونو په توګه وټاکې. لویدیځوال او جاسوسي او د ښځینه کاري ځواک له لاسه ورکول د یوې مسلې په توګه لیدل کیږي چې په اسانۍ سره د بې کاره نارینه وو په ځای کولو سره حل کیږي.

په یوه "ټویټر ځای" کې چې د طالبانو د ټولنیزو رسنیو د مشهور فعال مبین خان [جنرال مبین] لخوا رابلل شوی و خان یوه برخه اخیستونکي ته ننګونه وکړه چې د غیر اخلاقي خطر په لوبولو سره د بندیز سره مخالفت کوي او پوښتنه یې وکړه چې "دلته ۱۲ځوانان دي ټول مجرد دي زما په شرکت کې کار کوي. انجو ایا ته خپله لور میرمن یا خور زما په نادولتي موسسو کې کار کولو ته لیږئ که نه؟ زه به هغې ته ډیر ښه معاش ورکوم. که زما د هغې عمر او قد خوښ شو او که ښکلې وای نو زه به یې په کار ګمارم. که نه نه."

د طالبانو د ټولنیزو رسنیو یو مشهور فعال جاهد جلال په ټویټر کې د بندیز رسمي لیک په لاندې متن کې خپور کړی: "هغه کار چې باید ډیر مخکې شوی وای؛ اوس دا کار شوی او ښه شوی دی. 

رحیم سکندر د طالبانو د ټولنیزو رسنیو فعال چې له سلو زرو څخه زیات پیروان لري د نادولتي موسسو کارمندان په جاسوسۍ تورن کړل او لیکلي یې دي: "تر بل خبرتیا ډیر خوشحاله دی. په نادولتي موسسو کې د ښځو پر کار بندیز ولګېد. د نادولتي موسسو کارمندانو د دوی د جاسوسۍ دندې په اړه کتابونه او مقالې لیکلي دي.

د طالبانو د دې پرېکړې په دفاع کې د ټولنیزو رسنیو یو بل پلوي فعال د خپلې وروستۍ تجربې په اړه لیکلي چې کله د یوې نادولتي مؤسسې دفتر ته ورغی چې نیمايي کارکوونکي یې ښځې وې خو پېرېدونکي یې نارینه وو. "ایا ښځو ته د کار کولو اړتیا وه؟ په سلګونو لوستي کسان وزګار دي. ولې نادولتي موسسې دوی ته کار نه کوي؟ مګر یقینا د کڅوړې لاندې نیمه کڅوړه ده (دلته یو څه کبان روان دي) "هغه ټویټ وکړ.

د ۱۲ هیوادونو د بهرنیو چارو وزیرانو په اړه د خبرونو په حواله چې له طالبانو یې وغوښتل چې خپله پریکړه بیرته واخلي د طالبانو د ټولنیزو رسنیو یو بل فعال د بندیز د توجیه کولو لپاره درې پوښتنې وکړې او ویې ویل: "ایا نارینه یوازې د ښځو پرته نشي کولی چې نسبتا لوړ فزیکي او لوړ وي؟ د ښځو په پرتله فکري وړتیاوې مرستې ویش؟ دویمه دا چې د ښځو له روزګار پرته ولې انجوګانې بندوي؟ ستاسو موخه څه ده چې ښځې له کوره وباسئ او یا هم مرسته وکړئ؟ درېیم ولې د یوې بې وزلې کورنۍ د ښځینه غړې پر ځای یو نارینه نه استخدام کوئ؟"

په ټولنیزو رسنیو کې د طالبانو پلوه ښځو ځینې ویډیو کلیپونه هم د دې ډلې د پریکړې دفاع کوي. د بېلګې په توګه په یوه ویډیويي کلیپ کې چې د طالبانو د یوه غیر رسمي ټویټر اکاونټ له خوا ټویټ شوی یوې ښځې چې مخ یې پټ دی ویلي چې  په بهرنیو غیر دولتي موسسو دفترونو او موسسو کې د ښځو د کار او له غیر محرمو نارینه وو سره د هغوی د کار اجازه نشته. اسلام او لویه ګناه ګڼل کیږي. 

د دې اقدام ملاتړ د یوې قوي همغږي شوي کمپاین د پایلو په پرتله نسبتا عضوي ښکاري او احتمال لري چې د نادولتي موسسو په سکتور او د "لویدیځ" سره د هغې نږدې اړیکې په اړه د طالبانو پلوه ټولنې له اوږدې مودې راهیسې شکونه منعکس کړي. پداسې حال کې چې دا ممکن یو مشهور اقدام وي د لویو سازمانونو لخوا د مرستې د کار ځنډول هم احتمال لري چې د نورو وروستیو پالیسیو په پرتله چې ښځې په نښه کوي په هغو سیمو یا ټولنو کې چې د مرستې پروګرامونو لخوا په پراخه کچه ملاتړ کیږي د ناخوښۍ تغذیه کولو په پرتله خورا سمدستي او عملي اغیزه ولري.

د افغان وتنس خبریال: افغان وتنس 

۹ جنوري ۲۰۲۳