په کابل کې د ځان سوځونې له هڅې وروسته طالبانو اقتصادي انګېزه کمزورې کړه

خبرداری: دا مقاله د ځان وژنې راپورونه بیانوي او د ګرافیک موادو اړیکې لري.

د اپریل په ۱۸مه سهار د کابل په دهمزنګ څلورلارې کې یوه سړي خپل ځان باندی تیل واچاول او ځان یې وسوځاوه. د افغانستان انټرنیشنل انلاین خپرونې د ټویټر په یوه پوسټ کې ویلي چې د دې کار لامل بیکاري او اقتصادي ستونزې وي. د خواری میډیا په نوم د فیسبوک پاڼې چې تر ۹۰ زرو زیات کسان یې تعقیبه وي راپور ورکړی چې دغه سړي ادعا کړې چې د خپلې کورنۍ لپاره خواړه نه شي برابرولی او ټول وږي ويده شول.

په یوه ویډیو کې چې د پیښې په اړه آنلاین شریک شوی سړی لیدل کیږي چې په خپلو جامو کې اور اخیستی. او د نړیوالو شیعه خبري اژانس Shafaqna.com په وینا په دې وخت کې د هغه څلور کلن زوی ورسره وه.

۱شکل: د کابل د دهمزنګ په څلورلارې کې د ثبت شوې پېښې جغرافیایي موقعیت.

په ټویټر کې شریک شوی عکاسی ښیې چې سړی د دهمزنګ چوک کې د څلور لارې له مرکز څخه په اور کې روان دی او ماشوم یې شاته پریږدي. کله چې هغه ترافیک خواته ته روان شو د طالبانو په ګډون څو کسانو هڅه وکړه چې د ټوکرونو په کارولو سره اور مړ کړي. وروسته له دې چې اور ودرول شو خلکو سړی بیرته د څلور لارې مرکز ته لارښوونه کوي چیرې چې کوچنی هلک انتظار کوي. د ویډیو په پای کې سړی لیدونکو ته مخ کړ او په لوړ غږ اسلامي آیاتونه وايي محمد رسول دی او له الله پرته بل معبود نشته.

۲شکل: انځور ښیي چې سړی وروسته له دې چې اور یې دریدلیږ هغه په څلور لارې کې ناست دی تر شا یی کوچني ماشوم ورسره.

په بل عکاسی کې چې د ټویټر کارونکي لخوا شریک شوی. سوځیدلي سړی لیدل کیږي چې په ویجاړو شوي جامو کې شاوخوا ګرځي. د هغه په چپه پښه کې د ټپ نښې نښانې لیدل کیږي چې احتمال یې د سوځیدنې له سببه شوی وی.

۳شکل: د ویډیو سکرین شاټونه د کابل د دهمزنګ په چوک کې د سوځیدلي کالي سره سړی ښیي.

د اپریل په ۱۹مه د کابل نیوز ټویټر اکاونټ چې تر ۲۶۷ زره ډېر پلویان لري. یو تازه خبر خپور کړ چې ادعا یې کړې وه چې دغه سړی د ټپونو له امله مړ شوی دی کوم چی تېره ورځ د کابل استقلال روغتون ته وړل شوی وه.

شاید د نړۍ په نورو ځایونو کې په عامه پاڅونونو او لاریونونو کې د ځان سوځونې د رول څخه خبر وي. په ځانګړې توګه په تونیسیا کې چیرې چې د ځان سوځونې یوه قضیه رامینځته شوه چې د عرب پسرلي په نوم پیژندل کیږي. طالبان د سر وتلو ته لیواله ښکاري چی وړاندیز کوي چې ځان سوځول د بې وزلۍ او سختۍ له امله وه.

د کورنۍ د ادعا شویو غړو سره د مرکو دوه ویډیوګانې آنلاین خپرې شوې. په یوه ویډیو کې د طالبانو یو ناپېژانده غړی د یوه بوډا سړي سره مرکه کوي چې ادعا کوي د هغه سړي پلار دی چې ځان یې سوزولی دی د طالبانو غړي په دې خبره پیل کوي چې هغه کس چې ځان ته یې اور ورته کړی سپینګل نومېږي. او رسنیو داسې اوازې خپرې کړې چې ګواکې هغه د فقر او لوږې له امله دا کار کړی او پړه یې پر طالبانو اچولې ده. هغه بیا وايي چې د پخوانیو څخه هیڅ یو ریښتیا نه دی او د ثابتولو لپاره هغه د سړي پلار څخه غوښتنه کوي چې ریښتیا ووایی. بوډا بیا وايي چې زوی یې نه وږی وه او نه تږی خو له رواني ستونزو سره مخ وه.

۴شکل: د طالبانو د یوه غړي د ویډیو سکرین شاټ کیڼ اړخ ته د سوځول شوي سړي له ادعا شوي پلار ښي اړخ سره مرکه کوي.

په دویمه ویډیو کې یو سړی ښودل شوی چې ادعا کوي د سپینګول ورور دی. هغه لیدل کیږي چې په مستقیم ډول کیمرې ته خبرې کوي ځکه چې یو څوک ترې پوښتنې کوي. د ده په خبره اورېدل کېږي چې دی دوکان دار ده او پلار يې بزګر دی او له تېرو يو نيم کال راهيسې يې ورور وزګار وه. خو له مالي پلوه يې ستونزې نه وې هغه زياته کړه چې ورور يې يوه مېرمن او دوه ماشومان لري او په احساساتي ډول يې مبارزه کوله.

د ځان سوځونې پېښه په داسې حال کې رامنځته کېږي چې په افغانستان کې د بېلابېلو لاملونو له امله د ځان وژنې راپورونه په ډېرېدو دي. په تېره اوونۍ کې د اپرېل په ۱۳مه د سلام وطندار فارسي فېسبوک پاڼې چی ۶۸ زره پلویان لری. په فاریاب ولایت کې د یوه ځانمرګي د وژل کېدو کیسه خپره کړه. د نورالدین په نوم یو ځوان د موږک په زهرو خوړلو خپل ژوند پای ته ورساوه. د کیسې له مخې د هغه یو خپلوان ادعا وکړه چې هغه رواني ستونزې لري خو د کورنۍ بل غړي د هغه ځان وژنه مینه او رومانس ته منسوب کړه.

د اپریل په ۱۵ مه د تخار ولایت په تالقان ښار کې یوې ۱۸ کلنې نجلۍ ځان وژنه وکړه. د ایتلاتروز یوې مقالې ادعا کړې چې نجلۍ ځان وژنې د ځړولو له امله مړه شوه. د ورځپاڼې په وينا چې د نوم نه ښودلو په شرط يې خبريال ته ويلي چې د يادې نجلۍ مور غوښتل چې د هغې جسد د نورو معايناتو لپاره ولايتي روغتون ته يوسي خو طالبانو ورته اجازه ورنکړه. په پایله کې د نجلۍ د مړینې أصلي لامل او انګیزه نه ده تایید شوې.

د اپریل په ۱۹ مه په دایکندي کې د یوې ځوانې ښځې مړی وموندل شو. ځایي سرچینو ایتلاتروز ورځپاڼې ته ویلي چې نوموړې د ځان وژنې له امله مړه شوې ده که څه هم انګیزه یی څرګنده نه ده. په دایکندي ولایت کې د طالبانو د پولیسو ویاند غلام علي جاوید ورځپاڼې ته ویلي چې دغې ښځې د دوشنبې په ورځ ځان په دار وځړاوه او زیاته یې کړه چې په دې اړه پلټنې روانې دي څو د دې لامل معلوم کړي. په مقاله کې راغلي چې په دايکنډي کې د طالبانو د امنيتی قوماندانۍ مطبوعاتي مسوول چې نه يې غوښتل نوم يې واخيستل شي ويلي چې د وژل شوي جسد طبي ډلې معاينه کړې او د تاوتريخوالي نښې يې نه دي موندلي.

په داسې حال کې چې د دغو مرګونو په اړه شرایط ناڅرګند دي. افغانستان د تیر اګست په میاشت کې د متحده ایالاتو له وتلو او د طالبانو له واک څخه وروسته له ژور اقتصادي بحران سره مخ شوی دی. د ریلیف ویب په وینا په سلو کې ۹۵ فیصد کورنۍ د خوراکي توکو د ناکافي مصرف او د خوړو د خوندیتوب له نشتوالي سره مخ دي. په داسې حال کې چې د ملګرو ملتونو پراختیایي پروګرام وایي چې د ۲۰۲۲ په نیمایي کې به ۹۷ سلنه افغانان د فقر سره مخ شي.

د افغان وتنس خبریال: افغان وتنس

22 Apr 2022