خشونت ها در جریان برگزاری مراسم محرم در کابل

تصویر: افغان ویتنس. مراسم عزاداری محرم در کابل، آگوست سال ۲۰۲۲  

یادداشت: علاوه بر واقعات در کابل، درگیری‌هایی در اطراف مراسم برگزاری عزاداری محرم در ولایت غزنی رخ داد که منجر به کشته شدن حداقل دو پسر جوان شد که چندین فیلم قابل تایید مربوط به این رویداد ها وجود دارد. افغان ویتنس در حال بررسی و تهیه گزارش در مورد این حادثه است.

خالد ځدران، سخنگوی پولیس کابل به تاریخ ۱۸ جولای سال ۲۰۲۳ با انتشار پیامی مدعی شد که " دو کمیته مختلف برای تامین امنیت بیشتر مراسم مذهبی هموطنان اهل تشیع در ماه محرم ایجاد شده است". در هفته بعد به تاریخ ۲۶ جولای، ځدران افزود که "تصامیم در مورد تامین امنیت مراسم عزاداری محرم " در تبانی و همکاری با کمیته های (متشکل از نهاد های امنیتی و نمایندگان اهل تشیع) گرفته شده است".

به رغم ارائه اطمینان از سوی ځدران مبنی بر فراهم آوری محیط امن برای برگزاری مراسم عزاداری عاشورا، چندین ویدیو در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌دهد طالبان ملبس به یونیفورم علیه غیرنظامیان شرکت‌ کننده در این مراسم از خشونت کار می گیرند.

وقایع مورخ ۲۶ جولای

افغانستان اینترنشنال و بی‌بی‌سی فارسی به تاریخ ۲۶ جولای ویدیویی را به اشتراک گذاشتند که از ارتفاع بلند، احتمالاً از پنجره یک ساختمان ضبط شده بود و جنگجویان طالبان را در حال رویارویی با گروهی از شرکت کنندگان مراسم عزاداری عاشورا نشان می‌داد.

در ابتدای کلیپ ویدیویی بی ‌بی‌ سی که از موقعیت دارای دید خوب در سمت جنوب جاده شهید مزاری فیلمبرداری شده است، جمعیتی از مردم دیده می‌ شوند که دور گروهی جمع شده اند که پرچم بزرگی سرخ رنگ را در امتداد غرب این جاده حمل می‌ کنند. هنگام حرکت کردن دوربین کمره به سمت چپ، نشان داده می شود که افراد مسلح طالبان که برخی آنها ملبس به لباس های محافظتی اند، به سمت جمعیت پیش می روند و سلاح های خود را نمایش می دهند.

طالبان همچنان به پیشروی خود به سمت این جمعیت ادامه می‌ دهند و گروهی از مردم را که در حال سینه زنی اند و علم برداران را تعقیب می کنند، متفرق می سازند در حالی که یک موتر برای متفرق کردن این جمعیت به سمت آنها حرکت می کند.

تصویر زیر اسکرین شات های گرفته شده از این ویدیوی ضبط شده را نشان می دهد. در تصویر می توان موتر سفید رنگ طالبان را دید که برای متفرق کردن جمعیت به سمت آنها حرکت می کند (تصویر سمت چپ)، و سه طالب مسلح در حال پیشروی به سمت غیرنظامیان دیده می شوند و آنها را با اسلحه تهدید می کنند (تصویر سمت راست).

تصویر: موتر طالبان در حال حرکت به سمت جمعیت جهت متفرق کردن آنها (تصویر سمت چپ)، و سه طالب مسلح در حال پیشروی به سمت غیرنظامیان و تهدید کردن آنها با سلاح های شان ( تصویر سمت راست). [34.500240, 69.071753]

ویدیوی دیگر که در مکان هموار در سطح زمین گرفته شده است همین حادثه را نشان می دهد. محققان افغان ویتنس تایید کردند که این ویدیو ها فقط در چند متری یکدیگر فیلمبرداری شده اند، و تجزیه و تحلیل سایه ها نشان می دهد که مراسم در عین زمان برگزار شده بودند. 

با وجود شواهد مبنی بر استفاده سلاح توسط طالبان علیه مردم، در ویدیویی که به تاریخ ۲۶ جولای به اشتراک گذاشته شده بود، صدای تیراندازی شنیده نمی شود. 

در ویدیوی دیگری [هشدار: تصاویر دلخراش] که به تاریخ ۲۶ جولای توسط یکی از کاربران شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده بود، می توان یک جنگجوی طالب ملبس با لباس محافظتی را دید که چوب به دست دارد و غیرنظامیان در حال قدم زدن را لت و کوب می کند. این فیلم که ادعا می شود در کابل ضبط شده است، نشان می‌دهد که یکی از افراد طالبان دست‌ کم چهار مرد شرکت ‌کننده در مراسم عزاداری را لت و کوب می کند، هرچند به نظر نمی‌رسد که این عزاداران در اثر این لت و کوب جراحت سنگین برداشته باشند. 

 وقایع روز عاشورا

در ۲۸ جولای که با روز عاشورا مصادف بود، افغانستان انترنشنل و چشم نیوز که یک سازمان کوچک  است و اخبار افغانستان را گزارش می دهد، ویدیو هایی را به اشتراک گذاشتند که در عین مکان در جاده شهید مزاری واقع دشت برچی ضبط شده بود که نشان می‌دهد جمعیتی از عزاداران با شلیک گلوله متفرق شده‌اند. در زیر نویس این ویدیو ها گفته شده بود که افراد طالبان مسئول این تیراندازی هستند. ولی تایید اینکه این تیراندازی توسط کی صورت گرفته بود در ویدیوها امکان پذیر نبود.

 زنان اهل تشیع که در روزهای قبلی در مراسم عزاداری شرکت نکرده بودند، در همان روز در خیابان ها راهپیمایی کردند. در یک ویدیویی که علیشیر شهیر، خبرنگار اندیپیندنت فارسی به اشتراک گذاشت، جمع بزرگی از زنان را در روز عاشورا در حال راهپیمایی نشان می دهد. یک موتر حامل افراد پولیس طالبان در حال رانندگی در کنار این زنان دیده می شود. ولی هیچ مداخله ای از سوی این افراد برای متفرق کردن زنان دیده نمی شود. 

 خبرگزاری KabulNow که مربوط به رسانه اطلاعات روز است، در یک گزارش خبری مدعی شد که "طالبان شبکه های مخابراتی را در غرب کابل حین برگزاری مراسم عاشورا، قطع کردند". اگرچه KabulNow مشخص نکرد که کدام ناحیه ها از این اقدام متاثر شده اند. قابل ذکر است که رویدادهای خشونت طالبان علیه جمعیت شیعه در ناحیه ۱۳ در غرب کابل رخ داد.

با وجود ویدیو های مختلف که خشونت طالبان علیه مردم را نشان می‌دهد، ځدران یک اعلامیه ای را در صفحه ایکس (توییتر سابق) خود منتشر کرد که در آن نوشته شده بود: " به یاری خداوند متعال مانند روز های قبل، مراسم دهم محرم در فضایی آرام برگزار شد". متفاوت از پوست های قبلی اش ځدران در مورد تدابیر امنیتی برای مراسم عاشورا، این پیام  او احتمالاً با در نظر گرفتن مخاطبان انگلیسی به زبان انگلیسی نوشته شده بود.