واقعات گزارش شده بازداشت خبرنگاران در سال ۲۰۲۳ بلند بود در حالی که طالبان برای خبرنگاران کارت شناسایی توزیع می کند

© سیمن سالیوانچوک (Semen Salivanchuk) از طریق برنامه کانوا 

بر اساس گزارش ها، بین ۲۰ جولای و ۱۳ آگوست سال ۲۰۲۳، به تعداد ۱۳ خبرنگار در هشت ولایت افغانستان از سور نیروهای طالبان بازداشت شدند. بر اساس گزارش ها، ۱۲ خبرنګار در ظرف دو هفته بازداشت شدند. موارد بازداشت پس از آن افزایش یافت که مهاجر فراهی، معین امور نشرات وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان به تاریخ ۲۵ جولای از آغاز توزیع کارت های شناسایی برای خبرنگاران خبر داد. فراهی در صفحه ایکس (توییتر سابق) خود توضیح داد که این کارت ها در اختیار آن خبرنگارانی قرار می گیرد که مجوز رسمی دارند و در وزارت ثبت شده اند. یک سازمان غیردولتی محلی مدافع آزادی مطبوعات و رسانه ها به نام مرکز خبرنگاران افغانستان (AFJC) مدعی شد که صدور شناسنامه ها "زمینه فشار و سانسور بیشتر را فراهم می کند".

سرکوب و بازداشت های گزارش شده از ولایت ننگرهار

به تاریخ ۳۱ جولای، کمتر از یک هفته پس از اعلام صدور کارت های شناسایی برای خبرنگاران، نیروهای طالبان به دفتر رادیو و تلویزیون همیشه بهار در شهر جلال آباد، مرکز ولایت ننگرهار در جریان تدویر یک ورکشاپ آموزشی برای خبرنگاران هجوم بردند. مرکز خبرنگاران افغانستان گزارش داد که گفته می شود شش کارآموز زن در این ورکشاپ (کارگاه) حضور داشتند. به نقل از منابع ناشناس در رسانه ها، "[طالبان] از الفاظ نامناسب و سخنان توهین آمیز در برابر اشتراک کننده گان این کارگاه استفاده کردند و آموزش مختلط دختران و پسران را یک عملی برای ترغیب فحشا نامیدند و ما را از دفتر بیرون کشیدند".

تلویزیون آمو که یک پلتفرم چند رسانه ای دیجیتالی متمرکز بر امور افغانستان است، به تاریخ ۲ آگوست یک گزارشی ویدیویی منتشر کرد که نشان میداد دروازه دفتر رسانه همیشه بهار به تاریخ ۱ آگوست بسته شده است . یک گزارشگر تلویزیون آمو در این ویدیو بیان داشت که این رسانه به دلیل تدویر برنامه آموزشی برای ۱۶ نفر، به شمول شش زن جوان، بسته شد. یکی از کارمندان رادیو در این مصاحبه ویدیویی اذهان کرد که نیروهای طالبان قبلاً از این دفتر بازدید کردند و کارمندان را "ترساندند"  و افزود: "همکاران ما نتوانستند سر کار بیایند".

به گزارش خبرنگار تلویزیون آمو، انجمن حمایت از رسانه های مستقل در ولایت ننگرهار از طالبان به دلیل برخورد " تهدید آمیز و خشونت آمیز" شان با کارمندان تلویزیون همیشه بهار انتقاد کرد. رئیس انجمن حمایت از رسانه‌های مستقل ننگرهار که نیز در این ویدیو  دیده می‌شد، از مسئولان امنیتی ننگرهار خواست تا مسئله را روشن سازند و گفت: "در صورت موجودیت شکایت، باید آن را به ریاست هماهنگی امور رسانه‌ ای وزارت اطلاعات و فرهنگ راجع سازند؛ در غیر آن این چنین کاری آزادی بیان را نقض می کند".  گزارشگر تلویزیون آمو افزود که "برخی از خبرنگاران (...) ادعا می کنند که طالبان آزادی بیان را از بین می برند". یک خبرنگار دیگر که در پایان این ویدیو صحبت می کند، گفت که طالبان پیش از این دو خبرنگار به شمول عرفان الله بیدار، خبرنگار رادیو صفر در ولایت ننگرهار را بازداشت کردند.

 پس از بسته شدن دفتر رادیو و تلویزیون همیشه بهار به تاریخ ۶ آگوست، مرکز خبرنگاران افغانستان در مورد تصمیم طالبان مبنی بر متوقف ساختن فعالیت 'رادیو نن' و 'رادیو جوانان' در ساختمان دفتر همیشه بهار در شهر جلال آباد، ابراز نگرانی کرد. بر اساس گزارش ها، طالبان به تاریخ ۱۰ آگوست دو خبرنگار رادیو کلید، فقیر محمد فقیرزی و جان آقا صالح را در شهر جلال آباد بازداشت کردند. ادعا شده بود که در کابل به رسانه‌ ها و خبرنگاران محلی اجازه داده نشد تا ملاقات های مقامات ارشد را پوشش دهند.

بازداشت ها در ولایات دیگر

به تاریخ ۲۱ جولای، چهار روز قبل از اعلام صدور شناسنامه برای خبرنگاران، گزارش شد که طالبان امین الله عالمی، بنیانگذار و مالک 'رادیو ممتاز' در ولایت فاریاب را بازداشت کردند. ۱۰ روز بعد، رسانه ۸ صبح از بازداشت سه خبرنگار در حین پوشش رویداد آتش سوزی مورخ ۳۱ جولای در ولایت بلخ خبر داد. به گزارش رسانه 8 صبح، بازداشت شدگان نجیب فریاد، خبرنگار آریانا نیوز و دو خبرنگار محلی به نام های عاطف آرین و صبغت الله توران بودند.

مرکز خبرنگاران افغانستان به تاریخ ۹ آگوست اعلام کرد که بر اساس گزارش ها، طالبان یک خبرنگار محلی دیگر به نام سید وحدت الله ابدالی را در ولایت غزنی بازداشت کردند. این نهاد غیردولتی افزود که ابدالی کارمند خبرگزاری دولتی باختر بود و سه روز در بازداشت طالبان بود. بر اساس گزارش ها، یک روز بعد از بازداشت ابدالی، طالبان خبرنگار رادیو سلام وطندار حسیب حساس را در ولایت کندز بازداشت کردند. 

به ادامه این واقعات، چهار خبرنگار به ترتیب در روزهای ۱۱ و ۱۳ آگوست در ولایات های پکتیا و قندهار بازداشت شدند. از بازداشت شدگان به نام های حبیب الله سراب، خبرنگار آریانا نیوز و عطاالله عمر، شمس عمری و وحید الرحمن یاد شده بودند. رسانه ۸ صبح گزارش داد که طالبان یک خبرنگار دیگر را در ولایت کنر بازداشت کرده اند. سرانجام در ۱۳ ماه آگوست، مرکز خبرنگاران افغانستان گزارش داد که بر اساس ادعا ها، ریاست اطلاعات و فرهنگ طالبان در ولایت هلمند به رسانه های محلی هشدار داده است که تحت هیچ شرایطی صدای زنان را نشر نکنند.

تجزیه و تحلیل: بلندترین آمار ثبت شده بازداشت خبرنگاران از ماه جنوری سال ۲۰۲۳ تا کنون 

اینفوگرافیک جدول زمانی زیر افزایش واقعاتی را علیه خبرنگاران نشان می دهند  که به دنبال دستور مورخ ۲۵ جولای در مورد توزیع کارت شناسایی برای خبرنگاران رخ داده اند . جدول زمانی شامل ادعا ها در مورد بازداشت، حمله به نهاد های رسانه ای، و محدودیت های دیگر است.

تصویر: موارد سرکوب گزارش شده رسانه ها که بین ۲۵ جولای و ۱۳ آگوست صورت گرفته. این رویدادها به طور مستقل توسط افغان ویتنس تایید نشده اند.

طوری که در گراف زیر نشان داده شده است، تعداد بازداشت ها بین ۲۰ جولای و ۱۳ آگوست بالاترین آمار بازداشت است که از ماه جنوری سال ۲۰۲۳ تا کنون توسط افغان ویتنس ثبت شده اند.

تصویر: چارتی که تعداد ماهانه بازداشت های گزارش شده خبرنگاران و کارکنان رسانه ای از ۲۰ ماه جنوری سال ۲۰۲۳ تا ۱۳ آگوست سال ۲۰۲۳ را نشان می دهد. افغان ویتنس قادر به تایید مستقلانه این گزارش ها نبوده است.

از زمان تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱، افغانستان گواه افزایش فشار بر و تنگ شدن تدریجی فضا برای رسانه های مستقل و جامعه مدنی بوده است. بین ۱۵ جنوری و ۲۰ جولای سال ۲۰۲۳، افغان ویتنس ۳۱۶ ادعای نقض حقوق جامعه مدنی، مدافعان حقوق بشر و رسانه ها، از جمله ۹۸ ادعای بازداشت خبرنگاران، عکاسان و صاحب نظران رسانه را ثبت کرده است. 

از تاریخ ۱۶ آگوست سال ۲۰۲۳ بدینسو، طالبان در مورد این رویدادها اظهار نظر نکرده اند.  یکی از خبرنگارانی که ادعا شده بود بازداشت شده، وحید الرحمن افغانمل نام داشت که بر اساس گزارش ها در ولایت کندهار از بند آزاد شد. از سرنوشت دیگر خبرنگارانی که گفته می شود بازداشت شده اند، هنوز اطلاعی در دست نیست.