بر اساس گزارش ها، انفجاری در ولایت خوست اعضای طالبان پاکستانی را هدف قرار داد

رسانه های خبری به تاریخ ۱۴ آگوست سال ۲۰۲۳ از انفجاری در هوتل به نام قاری ځدران واقع در منطقه سپین جومات (مسجد سفید) در مرکز شهر خوست در شرق افغانستان خبر دادند.

به نقل از سخنگوی پولیس کابل خالد ځدران، این رویداد حوالی ساعت ۱۱:۰۰ به وقت محلی رخ داد که در آن "چندین تن  پناهجویان وزیرستانی" و "شهروندان ولایت خوست" کشته شدند.

ځدران در پستی در صفحه توییتر اش گفت که "سه شهید و هفت مجروح از محل حادثه به شفاخانه ها منتقل شدند". همین اطلاعات دقایقی بعد توسط مستغفر گربز، سخنگوی قوماندانی امنیه طالبان در ولایت خوست نیز به اشتراک گذاشته شد.

اندکی پس از نشر گزارش ها درباره یک انفجار، حساب‌های کاربری مختلف رسانه‌ های اجتماعی و خبرگزاری‌ ها ادعا کردند که انفجار ناشی از حمله یک هواپیمای بی سرنشین بوده است. یک رسانه پاکستانی به نام Aaj TV Urdu ادعا کرد که افراد مربوط به حافظ گل بهادر (HGB) هدف این حمله ادعایی هواپیمای بی سرنشین بوده اند. درخور ذکر است که پیش از این انفجار، هیچ ادعا یا شواهدی مبنی بر فعالیت هواپیمای بدون سرنشین در داخل ولایت خوست وجود نداشت.

خراسان دایری (Khorasan Diary)، پروژه ای که توسط گروهی از خبرنگاران مستقر در اسلام آباد اداره می شود، در صفحه ایکس (سابق توییتر ) اعلام کرد که "یک حمله هوایی مشکوک یک هوتل محلی را در ولایت خوست افغانستان هدف قرار داده است که جنگجویان وابسته به حافظ گل بهادر، یک فرمانده تحریک طالبان پاکستانی در آن رفت و آمد می کردند".  آنها ادعا کردند که با یکی از فرماندهان ارشد تحریک طالبان پاکستانی در این مورد تلفنی صحبت کرده اند و این فرمانده  تایید کرد که انفجار در یک هوتل در ولایت خوست رخ داده که باعث ریزش سقف بر روی افراد داخل آن شده است.

تلویزیون افغانستان انترنشنل نیز در مقاله ای ادعاهای مشابهی را به اشتراک گذاشت و به نقل از منابع پاکستانی که نام های شان ذکر نشده بود، گزارش داد که "چهار فرمانده مهم مربوط به گروه حافظ گل بهادر وابسته به تحریک طالبان پاکستانی در این حمله کشته شدند". شفیق الله دقیق، خبرنگار افغانستان انترنشنل عکس جمعی از افراد را به اشتراک گذاشت که به محل انفجار گزارش شده نگاه می کنند. در متن همراه این خبر ادعا شده بود: " در یک حمله هوایی به تروریست های پاکستانی در مرکز ولایت خوست، چندین تروریست پاکستانی کشته شدند."

با وجود ادعاهای مختلف مبنی بر حمله هوایی به افراد وابسته به گروه حافظ گل بهادر در ولایت خوست، طالبان حضور این گروه در این منطقه را رد کردند. روزنامه ایندیپندنت (اردو) به نقل از سخنگوی طالبان ذبیح الله مجاهد، گزارش داد که قربانیان این حادثه "مردم محلی و فقیر" بودند. سرویس پشتو بی بی سی به نقل از شبیر احمد عثمانی، سخنگوی ریاست اطلاعات و فرهنگ خوست، گزارش داد که هیچ نشانه ای از انجام حمله هوایی در این منطقه وجود ندارد.

خبرنگاران و خبرگزاری های مختلف عکس های پیامدهای انفجار در ولایت خوست را به اشتراک گذاشتند. این تصاویر خسارات بزرگ وارد شده به یک ساختمان را نشان می دهد که ادعای یک انفجار بزرگ را تایید می کند. آژانس خبری  پژواک نیز عکس های گرفته شده پس از این انفجار را نشر کرد که نشان می دهد طالبان مسلح جاده ها را مسدود کرده اند و در حال تامین نظم و امنیت محل حادثه اند. 

محققان افغان ویتنس موقعیت جغرافیایی این انفجار را در مرکز شهر خوست تثبیت کردند. عکس زیر محل انفجار (مشخص شده با رنگ آبی تیره) و طالبان مسلح و موتر های موجود در منطقه (مشخص شده با رنگ سبز) را نشان می دهد.

عکس: موقعیت جغرافیایی انفجار و طالبان مسلح در منطقه پس از انفجار گزارش شده [33.336130, 69.921951].

افغان ویتنس پیامدهای انفجار را تجزیه و تحلیل کرد و هیچ شواهدی برای تایید یا رد حمله هواپیمای بدون سرنشین را پیدا نکرد. ولی مشاهدات متعدد گزارش‌های حمله توسط هواپیمای بدون سرنشین را رد می کنند:

• خسارات خفیف ناشی از اصابت چره در داخل ساختمان 

• هیچ گود و یا چاله ای که معمولاً پس از اصابت موشک (راکت) به میان میاید، دیده نمی شد. 

طالبان ادعا های منتشر شده مبنی بر هدف قرار گرفتن اعضای گروه حافظ گل بهادر در این حمله را رد کردند

پس از نشر ادعاها در فضای مجازی از سوی رسانه های افغانستان و پاکستانی مبنی بر اینکه این انفجار یک حمله هدفمند به اعضای گروه حافظ گل بهادر بوده است، مقامات طالبان عکس های قربانیان را به اشتراک گذاشتند تا "ثابت کنند" که کشته شدگان حادثه غیر نظامیان اند.

خالد ځدران [هشدار: تصاویر دلخراش] تصاویر هفت تن از قربانیان انفجار گزارش شده را منتشر کرد. در میان هفت قربانی چهار طفل دیده میشد که دو تن آنها قبلاً مرده بودند. همین عکس‌ها [هشدار: تصاویر دلخراش] توسط دیگر حساب‌های رسانه‌های اجتماعی، از جمله کاربران ضد طالب به اشتراک گذاشته شد.

بلال سروری، خبرنگار افغان که اکنون در تبعید است، تصویری از فهرست قربانیان را که پس از انفجار به شفاخانه خوست انتقال داده شده بودند، به اشتراک گذاشت. بر اساس این معلومات ارائه شده، پنج نفر بر اثر این حادثه جان باختند و هشت نفر مجروح شدند که بین ۱۰ تا ۵۰ سال سن داشتند. هویت سه جسد شناسایی نشده بود. با وجود شواهد تصویری ارائه شده توسط ځدران که نشان می داد حداقل چهار طفل در این انفجار مجروح یا کشته شده اند، فهرست ارائه شده قربانیان توسط شفاخانه ولایت خوست تنها حاوی معلومات در مورد یک قربانی زیر سن بود. این احتمال وجود دارد که بقیه افراد به عنوان افرادی که هویتشان شناسایی نشده بود، مشخص شده بودند و یا به شفاخانه های دیگر منتقل شده بودند.

ځدران علاوه بر تصاویر قربانیان، ویدیویی را نیز به اشتراک گذاشت که ادعا شده بود در شفاخانه خوست ضبط شده است. این نوار تصویری سه قربانی مرد بالغ را با فردی نشان می داد که در حال ضبط کردن ویدیو است.  به گفته قربانیان در این ویدیو، انفجار در یک هوتل کوچک رخ داد. آنها اذعان کردند که در زمان انفجار حدود ۸ تا ۱۰ غیرنظامی داخل هوتل بودند. پُست به اشتراک گذاشته شده توسط ځددران به زبان انگلیسی نوشته شده بود و احتمالاً برای مخاطبان انگلیسی زبان بود. در متن این پُست گفته شده بود که همه قربانیان انفجار خوست غیرنظامیان هستند و هشدار داده بود که "دیگر به هیچ کس اجازه داده نمی شود که شانس خود را در اینجا با خون ما امتحان کند".

در شش ماه گذشته این دومین انفجاری بود که در شهر خوست رخ داد که بر اساس ادعا های منتشر شده، افراد وابسته به طالبان پاکستان را هدف قرار داد. کاربران شبکه های اجتماعی به تاریخ ۱ مارچ سال ۲۰۲۳ ادعا کردند که انفجاری در یک هوتل در ولایت خوست فرماندهان تحریک طالبان پاکستان را هدف قرار داد و کشت. مانند ادعای ماه مارچ، ادعا شد که در رویداد اخیر، "هوتل وزیرستان" در ولایت خوست هدف حمله قرار گرفت. کاربران رسانه‌ های اجتماعی و خبرگزاری‌ها در ماه مارچ نیز گزارش دادند که این انفجارناشی از یک حمله هوایی یا هواپیمای بی سرنشین بود. 

واکنش‌های شدید، اما شواهد ناچیز

آخرین حادثه و شایعات در مورد حمله هوایی پاکستان واکنش های متفاوتی را از سوی مخاطبان مختلف در پی داشت. برخی از حامیان طالبان از سکوت مقامات طالبان در قبال این حمله انتقاد کردند. مخالفان طالبان افغان که اکنون در تبعید اند، این حمله را برای طالبان که ادعای حاکمیت می کنند، مایه شرمساری خواندند. 

حساب‌های شبکه‌های اجتماعی طرفدار نیروهای امنیتی پاکستان این حمله را موفقیت قابل توجهی در برابر شورشیان ضد دولت پاکستان در افغانستان توصیف کردند و مدعی شدند که چندین فرمانده ارشد وزیرستان در این حمله کشته شدند. این فرماندهان  شامل حافظ گل بهادر، احمدی، علیم خان و صادق نور بودند که شورشیان را در جنگ علیه نیروهای امنیتی در وزیرستان شمالی رهبری می کردند.

به رغم ادعا که گویا انفجار افراد  وابسته به طالبان پاکستانی را هدف قرار داده است، محققان افغان ویتنس شواهدی که این ادعا ها را ثابت کند، پیدا نکردند.کاربران شبکه های اجتماعی نیز در هر دو رویداد  ادعا کردند که این انفجار احتمالاً  ناشی از انفجار بالون گاز بوده است. با توجه به چگونگی انفجار در این ساختمان ها و عدم موجودیت قربانیان که به عنوان افراد وابسته به طالبان پاکستانی شناسایی شده بودند، ممکن است این انفجار ناشی از انفجار بالون گاز بوده باشد. 

تحریک طالبان پاکستان حضور خود در افغانستان را از طریق کانال های رسانه ای اش همواره رد کرده است و ادعا می کند که شبکه های وابسته به این تحریک تنها در داخل خاک پاکستان هستند. ولی افغان ویتنس با توجه به گزارش‌ها در مورد پنج رویداد جداگانه که از تاریخ ۱۶ ماه جون تا کنون در ولایات های کنر، ننگرهار و پکتیکا رخ داده، افزایشی را در شمار فرماندهان تحریک طالبان پاکستان که ادعا می‌شود در افغانستان کشته شده‌اند، ثبت کرده است. گزارش شده بود که سه تن از اعضای تحریک طالبان پاکستان توسط افراد مسلح ناشناس در افغانستان کشته و سه تن دیگر شان زخمی شدند. در حالی که کشته شدن اعضای تحریک طالبان پاکستان در افغانستان چیز جدیدی نیست، ماه گذشته گواه افزایش اندک رویداد ها بوده است. پس از حمله تحریک جهاد پاکستان۲، ارتش پاکستان تهدید کرد که بر علیه تحریک طالبان پاکستان در افغانستان اقدام فرامرزی خواهد کرد.

مبحث وسیعتر: تنش های در حال فزایش میان طالبان افغان و پاکستان

تنش های سیاسی میان پاکستان و طالبان افغانستان اخیراً پس از یک حمله در منطقه باجور پاکستان در اواخر ماه جولای که شاخه خراسان داعش مسئولیت آن را پذیرفت، افزایش یافت. مقامات پاکستانی شورشیان در افغانستان و شهروندان افغان را در این حملات فرامرزی متهم دانستند، اما مقامات طالبان هرگونه دست داشتن در این حملات را رد کردند.

بلاول بوتو زرداری، وزیر امور خارجه پاکستان تهدید کرد که علیه شورشیان مسئول حملات در پاکستان در داخل خاک افغانستان اقدام خواهد کرد -  و گفت در صورتی که طالبان ظرفیت اقدام علیه این شورشیان را نداشته باشند، از آنها در این راستا حمایت خواهد کرد. ولی او همچنین نسبت به اراده طالبان برای انجام این کار تردید خود را ابراز کرد. این اظهارات منجر به انتقاد شدید رهبران سیاسی مخالف در پاکستان و همچنین واکنش شدید طالبان افغان و حامیان آنها شد.

چند روز پس از حمله، در شب ۲ ماه آگوست جت های جنگنده پاکستانی در حال گشت زنی در آسمان مناطق مرزی در ولایت کنر در شمال شرق افغانستان که با باجور هم مرز است، دیده شدند. منابع محلی کنر این موضوع را به افغان ویتنس تایید کردند. پاکستان اقدامات مشابهی را در ۱۶ اپریل سال ۲۰۲۲ انجام داد که در آن زمان مخفیگاه هایی که ادعا شده بود متعلق به شورشیان اند، در ولایت کنر هدف حملات هوایی قرار گرفتند.

عاصم منیر، رئیس ارتش پاکستان به تاریخ ۷ آگوست از طالبان بخاطر حملات شورشیان در داخل خاک پاکستان انتقاد کرد. منیر طی سخنرانی در جرگه بزرگ قبیله ای که در پیشاور برگزار شده بود، " دست داشتن اتباع افغان در حوادث تروریستی در پاکستان" را تهدیدی برای "صلح و ثبات در منطقه و نقض توافقنامه صلح دوحه" توصیف کرد.

یک روز پس از اظهارات عاصم منیر،  ذبیح الله مجاهد بیانیه ای صادر کرد که در آن به طور غیرمستقیم به اظهارات منیر واکنش نشان داد. مجاهد تاکید کرد که طالبان قصدی برای ایجاد بی ثباتی در کشورهای همسایه ندارند و نمی گذارند تا از شهروندان و خاک افغانستان برای انجام چنین حملات استفاده شود. او استدلال کرد که یک ملت نباید در قبال اقدامات افراد پاسخگو باشد و افزود که طالبان ۱۸ عضو پاکستانی شاخه خراسان داعش را که در فعالیت های تروریستی در افغانستان دست داشتند، کشته اند و ده ها تن دیگر آنها را در سال ۲۰۲۲ بازداشت کرده اند، ولی باز هم  از مقصر دانستن پاکستان بخاطر این اقدامات خودداری کرده اند.